Cách diễn đạt Thứ – Ngày – Tháng – Năm bằng Tiếng Trung

Biết cách nói và viết thứ, ngày, tháng, năm trong tiếng Trung không chỉ là kỹ năng cơ bản để giao tiếp mà còn là nền tảng quan trọng khi làm bài thi HSK hay TOCFL. Vậy tại sao người học tiếng Trung cần nắm vững cách diễn đạt thời gian? Một cách nói sai có thể dẫn đến hiểu lầm, đặc biệt trong các tình huống thực tế như đặt lịch hẹn hay trao đổi công việc.

Đừng lo lắng! Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách sử dụng kèm theo ví dụ thực tế và những mẹo học nhanh để bạn tự tin hơn khi sử dụng tiếng Trung.

1. Cách diễn đạt thứ trong tiếng Trung

Trong tiếng Trung, để nói về các ngày trong tuần (thứ), bạn cần nắm vững từ vựng cơ bản và cách sử dụng chúng. Dưới đây là những điều bạn cần biết:

Từ vựng cơ bản:

• 星期 (xīngqī) hoặc 周 (zhōu) – Thứ
• 星期一 (xīngqī yī) – Thứ Hai
• 星期二 (xīngqī èr) – Thứ Ba
•  …
• 星期日 (xīngqī rì) hoặc 周末 (zhōumò) – Chủ Nhật/Cuối tuần

 Lưu ý quan trọng:

• Sự khác biệt giữa “星期” và “周”: 

“星期” phổ biến ở Trung Quốc đại lục.

“周” thường dùng ở Đài Loan.

• Không có “星期零”:

Không dùng “星期零” (xīngqī líng) để chỉ ngày nào cả.

Trong ngữ cảnh tôn giáo (chẳng hạn Kitô giáo), “Chủ Nhật” có thể được gọi là 主日 (zhǔrì) nghĩa là “Ngày của Chúa”.

Ví dụ: 

• 今天是星期三 (Jīntiān shì xīngqī sān): “Hôm nay là thứ Tư”.
• 周末你做什么? (Zhōumò nǐ zuò shénme?): “Cuối tuần bạn làm gì?”

2. Cách diễn đạt ngày trong tiếng Trung

Khi nói về ngày trong tháng bằng tiếng Trung, bạn cần nắm rõ từ vựng chính và quy tắc cơ bản. Sau đây là những điểm cần lưu ý:

Từ khóa chính: 号 (hào) – Ngày.

Quy tắc:

• Số + 号 (Ví dụ: 1号 / yī hào – Ngày 1).
• Ngày đầu tháng thường dùng “初” (chū) ở Đài Loan: 初一 (chū yī).

Ví dụ:

• 今天是10号 (Jīntiān shì shí hào) – “Hôm nay là ngày 10”.
• 明天是15号 (Míngtiān shì shíwǔ hào) – “Ngày mai là ngày 15”.

Lưu ý: Tránh nhầm lẫn với số đếm thông thường. Khi nói về ngày, chỉ dùng số cơ bản như “一 (yī)” kết hợp với “号”, không dùng dạng thứ tự như “第一 (dì yī)” (thứ nhất). 

3. Cách diễn đạt tháng trong tiếng Trung

Để diễn đạt tháng trong tiếng Trung một cách tự tin và đúng ngữ pháp, việc nắm vững từ vựng cốt lõi cùng với quy tắc sử dụng cơ bản là điều không thể thiếu. Sau đây là những thông tin quan trọng mà bạn cần biết để bắt đầu:

Từ khóa chính: 月 (yuè) – Tháng.

Quy tắc: Số + 月.

Từ vựng:

• 一月 (yī yuè) – Tháng 1.
• 二月 (èr yuè) – Tháng 2.
•  …
• 十二月 (shí’èr yuè) – Tháng 12.

 Ví dụ: 现在是三月 (Xiànzài shì sān yuè) – “Bây giờ là tháng 3”.

Lưu ý: Không dùng dạng thứ tự như “第一 (dì yī)” khi nói về tháng, chỉ dùng số cơ bản (一, 二, 三, v.v.) kết hợp với “月”.

4. Cách diễn đạt năm trong tiếng Trung

Trong tiếng Trung, khi nói về năm, chúng ta sử dụng từ 年 (nián) – có nghĩa là “năm”. Không giống như tiếng Việt, cách đọc năm trong tiếng Trung yêu cầu đọc từng chữ số riêng lẻ theo thứ tự. Dưới đây là những quy tắc quan trọng bạn cần nắm vững.

Từ khóa chính: 年 (nián) – Năm.

Quy tắc: Đọc từng chữ số + 年.

Ví dụ:

• 2025年 (èr líng èr wǔ nián) – Năm 2025.
• 1990年 (yī jiǔ jiǔ líng nián) – Năm 1990.

Lưu ý: Không dùng “零” liên tục, thay bằng dừng ngắn giữa các số 0.

Nếu có một số 0 trong năm, đọc bình thường như các số khác.
Nếu có hai số 0 liên tiếp, có thể ngừng nhẹ giữa các số 0 để tránh lặp lại quá nhiều từ “líng”.

Ví dụ:

2008年 – èr líng líng bā nián hoặc èr líng bā nián (二零零八年 / 二零八年)
1900年 – yī jiǔ líng líng nián (一九零零年)

5. Kết hợp thứ, ngày, tháng, năm trong câu hoàn chỉnh

Để diễn đạt đầy đủ thời gian bao gồm thứ, ngày, tháng, năm trong tiếng Trung một cách chính xác, bạn cần nắm rõ quy tắc trật tự và cách sử dụng linh hoạt trong giao tiếp. Sau đây là những điều cần biết:

Quy tắc trật tự: Năm + Tháng + Ngày + Thứ (ngược với tiếng Việt).

Ví dụ: 2025年3月4日是星期二 (Èr líng èr wǔ nián sān yuè sì rì shì xīngqī èr) – “Ngày 4 tháng 3 năm 2025 là thứ Ba”.

Ứng dụng thực tế:

Đặt lịch hẹn: 我星期五5月10号有空 (Wǒ xīngqī wǔ wǔ yuè shí hào yǒu kòng) – “Tôi rảnh vào thứ Sáu, ngày 10 tháng 5”.

Liên hệ tới HSK: Kỹ năng diễn đạt thời gian này rất quan trọng trong HSK cấp 1-2, đặc biệt ở phần nghe và đọc.

Ví dụ câu hỏi HSK: “今天是星期几?” (Jīntiān shì xīngqī jǐ?) – “Hôm nay là thứ mấy?” hoặc “考试在哪一天?” (Kǎoshì zài nǎ yī tiān?) – “Thi ngày nào?”.

Câu trả lời mẫu: 考试在2025年7月20日星期六 (Kǎoshì zài èr líng èr wǔ nián qī yuè èrshí rì xīngqī liù) – “Kỳ thi vào thứ Bảy, ngày 20 tháng 7 năm 2025”.

Lưu ý: 

Ngày dùng “日” hoặc “号”:

“日 (rì)” thường dùng trong văn viết hoặc ngữ cảnh trang trọng.

“号 (hào)” phổ biến hơn trong giao tiếp hàng ngày.

Ví dụ: “3月4日” (trang trọng) hoặc “3月4号” (thân mật).

Tính linh hoạt: Trong giao tiếp, bạn có thể bỏ bớt “thứ” hoặc “năm” nếu ngữ cảnh đã rõ.

Ví dụ: “我5月10号有空” (Wǒ wǔ yuè shí hào yǒu kòng) – “Tôi rảnh ngày 10 tháng 5”.

6. Mẹo học thứ, ngày, tháng, năm tiếng Trung nhanh chóng

Để ghi nhớ các từ vựng về ngày tháng trong tiếng Trung một cách dễ dàng, bạn có thể áp dụng những phương pháp sau:

• Học qua bài hát hoặc bảng thời gian minh họa.

Hãy tìm các bài hát thiếu nhi hoặc video dạy tiếng Trung trên YouTube có chủ đề về thời gian, ví dụ bài hát về “星期” (xīngqī – thứ trong tuần). Nhạc điệu sẽ giúp bạn ghi nhớ thứ tự từ “星期一” (Thứ Hai) đến “星期日” (Chủ Nhật) một cách tự nhiên. Bạn có thể tự làm hoặc tải bảng thời gian minh họa (ví dụ: một tờ lịch nhỏ ghi “2025年3月” – Tháng 3 năm 2025) và dán ở nơi dễ thấy như bàn học. Mỗi ngày nhìn vào và đọc to “今天是2025年3月25日星期二” (Hôm nay là thứ Ba, ngày 25 tháng 3 năm 2025) để quen dần.

• Luyện tập bằng cách viết lịch cá nhân bằng tiếng Trung.

Hãy lấy một cuốn sổ hoặc lịch để viết các mốc thời gian quan trọng như sinh nhật, lịch hẹn của bạn bằng tiếng Trung. Việc thực hành hàng ngày bằng cách viết câu như “今天是星期几?” (Hôm nay là thứ mấy?) rồi tự trả lời theo ngày hiện tại. Điều này giúp bạn quen với trật tự “năm + tháng + ngày + thứ”.

• Sử dụng ứng dụng như Pleco để tra cứu nhanh.

Tải ứng dụng Pleco (một từ điển tiếng Trung miễn phí) để tra cứu nhanh từ vựng như “星期” (xīngqī), “月” (yuè), “日” (rì), “年” (nián). Bạn có thể thêm các cụm từ ví dụ vào danh sách từ vựng trong Pleco, như “2025年3月4日是星期二” (Ngày 4 tháng 3 năm 2025 là thứ Ba), rồi luyện đọc và nghe phát âm từ ứng dụng. Pleco cũng có chức năng flashcard giúp bạn ôn tập hiệu quả.

• Tham gia khóa học tiếng Trung cơ bản

Đăng ký một khóa học tiếng Trung cơ bản để được hướng dẫn bài bản từ giáo viên. Ví dụ, Trung tâm Ngoại ngữ ICO cung cấp các lớp học từ vỡ lòng đến nâng cao, giúp bạn làm quen với cách diễn đạt thời gian qua bài tập thực tế và giao tiếp.

7. Kết luận

Việc nắm vững cách diễn đạt “thứ, ngày, tháng, năm” trong tiếng Trung không chỉ giúp bạn tự tin hơn trong giao tiếp hàng ngày mà còn là nền tảng quan trọng để đạt điểm cao trong các kỳ thi chứng chỉ như HSK hay TOCFL. Đây là kỹ năng thiết yếu, mở ra cơ hội du học, làm việc tại Trung Quốc, Đài Loan. Hãy bắt đầu thực hành ngay hôm nay để biến tiếng Trung thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho tương lai của bạn!

Đăng ký ngay khóa học tại Trung tâm Ngoại ngữ ICO để được hướng dẫn bài bản và học tiếng Trung hiệu quả.